Adwokat czy radca prawny – do kogo po poradę?

W naszym społeczeństwie adwokaci i radcowie prawni często postrzegani są jako z goła różni eksperci prawa, jednak nie każdy zdaje sobie sprawę, że obecnie istotnych różnic między tymi dwoma profesjami nie ma tak wiele. W niniejszym tekście postaramy się przybliżyć charakterystykę obu zawodów, aby ułatwić wybór osobom poszukującym specjalistycznej porady prawnej. Czy lepiej zwrócić się o pomoc do adwokata, specjalizującego się w reprezentowaniu klientów przed sądem, czy może radcy prawnego, który często kojarzony jest z doradztwem dla przedsiębiorstw i instytucji?

Do kogo po poradę?
Decydując, do kogo zwrócić się po poradę prawną, to będzie lepszym wyborem – adwokat czy radca prawny – wiele osób stoi przed dylematem, który z tych zawodów jest bardziej odpowiedni do rozwiązania ich problemu prawnego. W rzeczywistości jednak, wybór między adwokatem a radcą prawnym nie powinien być źródłem zmartwień, ponieważ obie te profesje mają niemal takie same uprawnienia do udzielania pomocy prawnej. Kluczowym aspektem przy wyborze specjalisty prawnego nie jest więc jego tytuł zawodowy, ale specjalizacja w konkretnym obszarze prawa, który dotyczy naszego problemu. Istnieje powszechne przekonanie, że adwokaci są specjalistami od spraw karnych i cywilnych, a radcy prawni od prawnych aspektów działalności gospodarczej. Jest to jednak stereotyp, który nie znajduje potwierdzenia w realiach praktyki prawnej. Zarówno adwokaci, jak i radcy prawni mają uprawnienia do reprezentowania klientów przed sądami i innymi organami w szerokim zakresie, obejmującym różne dziedziny prawa. Możemy więc znaleźć adwokatów specjalizujących się w prawie karnym, podobnie jak radców prawnych, którzy również posiadają wiedzę i doświadczenie w tej dziedzinie.
Adwokat – zawód z tradycjami
Zawód adwokata ma wielowiekową tradycję, podczas gdy zawód radcy prawnego ukształtował się stosunkowo niedawno, bo dopiero w 1961 roku. Początkowo, radcowie prawni mieli ograniczone uprawnienia w porównaniu do adwokatów, głównie skupiając się na obsłudze prawnej przedsiębiorstw i banków państwowych. Jednak z czasem, zakres ich uprawnień został znacznie rozszerzony. Znaczącym momentem było przyznanie radcom prawnym w lipcu 2015 roku uprawnień do występowania jako obrońcy w sprawach karnych – wcześniej możliwość ta była zarezerwowana wyłącznie dla adwokatów. Obecnie, jedyną istotną różnicą w zakresie wykonywania zawodu jest fakt, że radca prawny może być zatrudniony na umowie o pracę, podczas gdy adwokaci są zobligowani do prowadzenia własnej praktyki lub współpracy w ramach innej kancelarii.

Jak zostać adwokatem a jak radcą prawnym?
Uzyskanie tytułu adwokata lub radcy prawnego to proces, który wymaga zaangażowania, czasu oraz dedykacji. Mimo że oba te zawody są różne, droga do ich osiągnięcia jest bardzo podobna i wyznaczona przez szereg etapów edukacyjnych oraz praktycznych. Pierwszym krokiem na tej drodze jest ukończenie pięcioletnich jednolitych studiów magisterskich na kierunku prawo. Po zdobyciu tytułu magistra, kandydaci na adwokatów i radców prawnych muszą spełnić szereg wymogów, aby móc legalnie wykonywać zawód. Najczęściej obejmuje to trzyletnią aplikację zawodową. Podczas aplikacji, zarówno przyszli radcy prawni, jak i adwokaci uczestniczą w obowiązkowych zajęciach teoretycznych i praktycznych. Są one zaprojektowane, aby zapewnić aplikantom wszechstronne przygotowanie do przyszłej pracy. Kandydaci przechodzą przez serię egzaminów sprawdzających ich wiedzę, odbywają praktyki w sądach, prokuraturach, a także w kancelariach prawnych. Dodatkowo, są oni pod opieką patronów – doświadczonych adwokatów lub radców prawnych, którzy nadzorują ich rozwój zawodowy. Interesującym aspektem aplikacji jest fakt, że po upływie sześciu miesięcy od jej rozpoczęcia, aplikanci uzyskują możliwość zastępowania adwokata lub radcy prawnego, posiadając prawie identyczne uprawnienia, z wyjątkiem reprezentowania klientów przed najwyższymi organami sądownictwa oraz podpisywania niektórych rodzajów
pism procesowych. Po zakończeniu aplikacji następuje kolejny decydujący etap: czterodniowy egzamin zawodowy. Jego zdanie otwiera drzwi do profesjonalnego wykonywania zawodu. Po pomyślnym złożeniu egzaminu, aplikanci składają ślubowanie i oficjalnie zyskują tytuł zawodowy adwokata lub radcy prawnego. Warto wspomnieć, że adwokaci i radcowie prawni są zobowiązani do noszenia togi podczas wystąpień sądowych. Łatwo ich rozpoznać po kolorze żabotu – adwokaci noszą żabot koloru zielonego, natomiast radcowie prawni – niebieskiego. Ta subtelna różnica w stroju zawodowym stanowi symboliczny element odróżniający te dwie profesje w środowisku sądowym.
Kiedy udać się do adwokata, a kiedy do radcy prawnego?
Klasycznie, adwokaci kojarzeni są głównie ze sprawami karnymi, podczas gdy radcowie prawni zazwyczaj specjalizują się w prawie gospodarczym. Jednakże, obserwuje się, że ta tradycyjna podziałka zaczyna zanikać, a specjalizacje obu zawodów stają się bardziej zróżnicowane i kompleksowe. Do niedawna radcowie prawni nie mogli reprezentować klientów w sprawach karnych, co było domeną adwokatów. Adwokaci byli uznawani za specjalistów od tego rodzaju spraw, podczas gdy radcowie prawni skupiali się na świadczeniu bieżącej pomocy prawnej, np. w zakresie obsługi urzędów administracji publicznej i przedsiębiorców. Jednak ta sytuacja zmieniła się, i obecnie radcowie prawni mogą również reprezentować klientów w sprawach karnych. Podsumowując, wybór między adwokatem a radcą prawnym powinien być podyktowany konkretną specjalizacją, jakiej wymaga nasza sprawa, oraz formą zatrudnienia, jaką preferujemy. Zarówno adwokaci, jak i radcowie prawni są wysoko wykwalifikowanymi specjalistami, którzy są w stanie zapewnić profesjonalną pomoc prawną w szerokim zakresie spraw.