Dlaczego warto monitorować ciśnienie w ciąży? Skutki dla matki, dziecka i długoterminowe zdrowie

Ciążowe problemy z ciśnieniem mogą mieć różną naturę. Jeśli kobieta cierpi z ich powodu, rośnie dla niej i jej dziecka ryzyko różnych problemów zdrowotnych, które może utrzymywać się nawet przez dekady. Mowa m.in. o chorobach serca, udarach, zaburzeniach poznawczych, obok nieprawidłowego rozwoju płodu czy przedwczesnego porodu.

Chore serce nawet po latach

Nadciśnienie w ciąży może oznaczać większe ryzyko problemów z sercem wiele lat, a nawet kilka dekad później – donieśli niedawno naukowcy z The Christ Hospital Women’s Heart Center.

„Zmiany w strukturze i funkcji serca, które wykazano w tym badaniu to znane czynniki ryzyka zdarzeń sercowo-naczyniowych, takich jak niewydolność serca, a nawet zgon” – wyniki skomentowała dr Jasmina Varagic z Christ Hospital Women’s Heart Center.

Badacze przeanalizowali dane na temat ponad 5 tys. kobiet latynoskiego pochodzenia. Akurat w USA, gdzie projekt był prowadzony, kobiety z tej grupy najczęściej cierpią z powodu zaburzeń związanych z nadciśnieniem w ciąży, w tym z powodu stanu przedrzucawkowego i rzucawki ciążowej.

Według wcześniejszych badań, które naukowcy przywołują, kobiety z tymi zaburzeniami mają o 20 proc. większe ryzyko utrzymywania się nadciśnienia jeszcze pół roku później i nawet 10 razy większe zagrożenie trwałym nadciśnieniem. Brakowało jednak dobrych danych na temat zagrożenia chorobami sercowo-naczyniowymi – zwracają uwagę naukowcy.

„Przed naszym badaniem, specjalistów nurtowało pytanie: czy zaburzenia struktury i funkcji serca rozwijają się z powodu problemów z nadciśnieniem czy po prostu u wielu kobiet cierpiących na nadciśnienie w ciąży, rozwija się nadciśnienie przewlekłe” – wyjaśniła dr Odayme Quesada, współautorka badania.

„Nasz projekt pomaga w udzieleniu tej odpowiedzi” – dodała.

Okazało się, że późniejsze, utrzymujące się nadciśnienie tylko w ok. 15 proc. odpowiadało za zmiany w sercu. Kluczowe było nadciśnienie w czasie ciąży.

„Rezultaty te podkreślają wagę prowadzonych odpowiednio wcześniej badań ewentualnych zmian w sercu u kobiet w ciąży z nadciśnieniem. Wskazują także na istotność leczenia zbyt wysokiego ciśnienia w celu zapobiegania chorobom sercowo-naczyniowym w późniejszym czasie” – podkreśliła dr Varagic.

Zagrożony mózg

O innego rodzaju powikłaniach, również niedawno donieśli specjaliści z Wake Forest University. Jak odkryli, zaburzenia związane ze zbyt wysokim ciśnieniem w czasie ciąży wiążą się z szybszym ubytkiem zdolności poznawczych w późniejszym wieku.

„Choć wysokie ciśnienie w czasie ciąży, w tym związane ze stanem przedrzucawkowym łączono już z ryzykiem chorób serca i udarów, nasze badanie sugeruje, że może być także czynnikiem sprzyjającym ubytkom poznawczym w późniejszym okresie życia” – mówi dr Michelle M. Mielke, autorka badania opisanego na łamach periodyku „Neurology”.

Wzięło w nim udział ponad 2,2 tys. kobiet w wieku średnio 73 lat. Naukowcy przez 5 lat, co 15 miesięcy, poddawali ochotniczki testom sprawdzającym różne aspekty sfery poznawczej, w tym pamięć, ogólne myślenie, szybkość przetwarzania informacji, funkcje wykonawcze, zdolności językowe czy percepcję wzrokową. Podczas gdy, po uwzględnieniu wieku i wykształcenia, u kobiet z nadciśnieniem ciążowym naukowcy zanotowali spadek o 0,3 punktu w przyjętej skali, to u ochotniczek bez problemów z ciśnieniem – o 0,05 punktu. W silniejszym stopniu ubytki pojawiły się u kobiet ze stanem przedrzucawkowym, niż tylko z nadciśnieniem ciążowym.

„Potrzebne są kolejne badania, aby potwierdzić nasze wyniki. Jednakże sugerują one, że monitorowanie i utrzymywanie odpowiedniego ciśnienia krwi w czasie ciąży to ważny czynnik zdrowia mózgu w późniejszym życiu” – podkreśla dr Mielke.

Cierpią też dzieci

Tymczasem badanie z prawie 6 mln uczestników pokazało wyższe ryzyko poważnych problemów naczyniowych u osób urodzonych przez matki, które w trakcie ciąży cierpiały na nadciśnienie. Takie osoby były później o 29 proc. bardziej zagrożone niedokrwienną chorobą serca i o 33 proc. udarem.

Wyniki były niezależne od przedwczesnych porodów i opóźnień rozwoju płodu, które to zaburzenia także mogą wynikać z nadciśnienia matki.

„Nasze wyniki wskazują, że zaburzeniom związanym z nadciśnieniem w trakcie ciąży towarzyszy większe ryzyko udaru, a także, potencjalnie chorób serca, nawet w wieku 41 lat” – przyznała Fen Yang ze szwedzkiego Karolinska, autorka badania.

Naukowcy podali taki właśnie wiek ze względu na czas trwania obserwacji. Być może zauważone związki utrzymują się jednak dłużej.

„Było to jedno z niewielu badań na ten temat i potrzebne są dalsze prace. Miało ono charakter obserwacyjny, więc nie możemy wyciągnąć żadnych wniosków na temat przyczynowości. Jeśli nasze wyniki zostaną potwierdzone przez kolejne badania, będzie można podjąć kroki zapobiegające rozwojowi chorób sercowo-naczyniowych u dzieci wystawionych na nadciśnienie matek. Mowa na przykład o większym skupieniu na zdrowiu matki i obserwacji dzieci pod kątem ryzyka wysokiego ciśnienia na początku życia” – wyjaśnia dr Yang.

Przeprowadzona do tej pory analiza wskazuje, że jednocześnie mogą istnieć wspólne czynniki genetyczne i środowiskowe predysponujące do powstania nadciśnienia u matek oraz późniejszych problemów u dzieci, a także, że na dzieci szkodliwie działa samo nadciśnienie. To nie wszystko. Naukowcy przywołują wcześniejsze badania, według których dzieci matek cierpiących w ciąży na nadciśnienie są później bardziej zagrożone własnym nadciśnieniem, a także otyłością, cukrzycą.

Nadciśnienie w ciąży – różne rodzaje

Warto wiedzieć, jakie są rodzaje nadciśnienia, na które może cierpieć ciężarna kobieta. Może po prostu dotykać ją chroniczne podwyższone ciśnienie, które rozwinęło się przed ciążą albo w jej początkowych fazach. Taki stan czasami może się pogorszyć – ciśnienie jeszcze może wzrosnąć i obok niego może pojawić się stan przedrzucawkowy. U przyszłej matki może też pojawić się nadciśnienie ciążowe, które rozwija się po 20. tygodniu ciąży. W tym przypadku także czasami może rozwinąć się stan przedrzucawkowy. Temu zaburzeniu mogą już towarzyszyć uszkodzenia różnych organów, w tym nerek, wątroby, mózgu i zaburzenia krwi. Nieleczone może nawet mieć skutek śmiertelny, a jednym z powikłań jest stan rzucawkowy z obecnymi drgawkami.

Zbyt wysokie ciśnienie w ciąży powoduje różnorodne problemy. Po pierwsze zbyt mało krwi dociera wtedy do łożyska, co utrudnia rozwój płodu. Przed porodem może nawet dojść do groźnego dla matki i dziecka oderwania łożyska. Samo nadciśnienie może spowodować przed wczesny poród i także może uszkadzać różne organy – m.in. mózg, oczy, serce, płuca, nerki, a w skrajnych przypadkach może zagrażać życiu. Prawidłowe ciśnienie w ciąży jest więc czymś, o co naprawdę warto zadbać. Nie ma tutaj taryfy ulgowej.

Źródło informacji: Serwis Zdrowie